Webb legt gedetailleerde schoonheid van Ringnevel vast
De NASA/ESA/CSA James Webb Space Telescope heeft de bekende Ringnevel met ongekend detail geobserveerd. De Ringnevel wordt gevormd door een ster die zijn buitenste lagen afwerpt wanneer zijn brandstof opraakt en is daarmee een archetypische planetaire nevel. Het object staat ook bekend als M57 en NGC 6720 en bevindt zich relatief dicht bij de aarde op ongeveer 2500 lichtjaar afstand.
De nieuwe beelden bieden een ongekende ruimtelijke resolutie en spectrale gevoeligheid en onthullen unieke details in beide infraroodwaarnemingen.
De nieuwe afbeelding van NIRCam (Near-InfraRed Camera) toont bijvoorbeeld de ingewikkelde details van de filamentstructuur van de binnenste ring, terwijl de nieuwe afbeelding van MIRI (Mid-InfraRed Instrument) bepaalde details onthult in de concentrische kenmerken in de buitenste regionen van de ring van de nevel.
Er zijn zo'n 20.000 dichte bolletjes in de nevel, die rijk zijn aan moleculaire waterstof. Het binnenste gebied vertoont daarentegen zeer heet gas.
De hoofdschil bevat een dunne ring van verhoogde emissie van op koolstof gebaseerde moleculen die bekend staan als polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's). Ongeveer tien concentrische bogen bevinden zich net voorbij de buitenrand van de hoofdring.
Men denkt dat de bogen afkomstig zijn van de interactie van de centrale ster met een metgezel met een lage massa die op een afstand draait die vergelijkbaar is met die tussen de aarde en de dwergplaneet Pluto. Op deze manier onthullen nevels zoals de Ringnevel een soort astronomische archeologie, terwijl astronomen de nevel bestuderen om meer te weten te komen over de ster die hem heeft gemaakt.
De nevel heeft de vorm van een vervormde donut. We staren bijna direct naar een van de polen van deze structuur, met een felgekleurde hoeveelheid materiaal dat zich van ons uitstrekt.
Hoewel het midden van deze donut er leeg uitziet, zit het eigenlijk vol met materiaal met een lagere dichtheid dat zich zowel naar als van ons uitstrekt, waardoor een vorm ontstaat die lijkt op een rugbybal die in de centrale opening van de donut is gestoken.
De kleurrijke hoofdring bestaat uit gas dat wordt afgeworpen door een stervende ster in het centrum van de nevel. Deze ster is op weg om een witte dwerg te worden – een heel klein, dicht en heet lichaam dat het laatste evolutionaire stadium is voor een ster zoals de zon.
De Ringnevel is een van de meest opvallende objecten aan onze hemel. Het werd in 1779 ontdekt door de astronomen Antoine Darquier de Pellepoix en Charles Messier en werd toegevoegd aan de Messier-catalogus. Beide astronomen stuitten op de nevel toen ze probeerden het pad van een komeet te volgen door het sterrenbeeld Lyra, heel dicht langs de Ringnevel.
Deze waarnemingen werden voltooid als onderdeel van het James Webb Space Telescope-waarnemingsprogramma GO 1558. Voor meer informatie over het onderzoek van het team naar deze nieuwe waarnemingen, zie de nieuwste NASA Webb-blog hier (*).
De NASA/ESA Hubble-ruimtetelescoop publiceerden in 2013 een waarneming van de Ringnevel. Het werd een van de bekendste beelden van het observatorium. Vanuit het perspectief van de aarde ziet de nevel er ruwweg elliptisch uit.
Astronomen combineerden echter gegevens op de grond met waarnemingen van Hubble om de structuur, evolutie, fysieke omstandigheden en beweging van het object te onderzoeken. Uit dit onderzoek bleek dat de nevel de vorm heeft van een vervormde donut.
Meer informatie
Webb is de grootste, krachtigste telescoop die ooit in de ruimte is gebracht. In het kader van een internationale samenwerkingsovereenkomst zorgde ESA voor de lancering van de telescoop, en dat met een Ariane V.
ESA leverde ook de spectrograaf NIRSpec en 50% van het mid-infraroodinstrument MIRI, dat werd ontworpen en gebouwd door een consortium van nationaal gefinancierde Europese instituten (The MIRI European Consortium) in samenwerking met JPL en de Universiteit van Arizona.
