De zichtbare planeten
Mercurius is alleen in het begin van de maand te zien laag boven de oostelijke horizon in de ochtendschemering.
Venus staat 's ochtends in het oosten als de heldere "morgenster".
Mars is deze maand niet te zien.
Jupiter is zichtbaar in het tweede deel van de nacht aan de oostelijke hemel in de Tweelingen (Gemini).
Saturnus komt in het begin van de maand rond 21h op, tegen het einde van de maand al voor het donker wordt. De planeet is heel de nacht zichtbaar.
De maan en planeten als wegwijzer
Zondag 7 september vindt een totale maansverduistering plaats. Het begin van de totaliteit (die duurt van 19h30 tot 20h54) zullen we missen, want de maan komt op in het oosten rond 20h15.
De verduisterde maan wordt echter een beetje verlicht door zonlicht dat wordt weerkaatst door de aardatmosfeer. Dit is voornamelijk rood licht, vandaar de rode gloed op de maan.
Maandag 8 september om 21h staat de (nog bijna volle) maan 2,5 graden (vijfmaal de schijnbare maandiameter) ten noorden van Saturnus, laag boven de oostelijke horizon.
Zondag 21 september om 8h komt de planeet Saturnus in oppositie met de zon. Dat betekent dat hij zich juist tegenover de zon bevindt aan de hemel. Hij komt dan op bij zonsondergang en gaat onder bij zonsopkomst.
Om 1h40 staat hij op zijn hoogste punt, pal in het zuiden, halfweg tussen horizon en zenit, ideale omstandigheden om hem in het vizier te nemen. Saturnus is vooral bekend om zijn ringen.
In maart 2025 stond de aarde in het verlengde van het vlak van de ringen: de ringen staan deze maand nog niet ver open. Om de ringen te zien volstaat een verrekijker echter niet, men heeft minstens een kijker nodig met een vergroting van 25x.
Equinox
Maandag 22 september (en niet op 21/9 !) om 20h19 begint de astronomische herfst. Het middelpunt van de Zon trekt van noord naar zuid door het vlak van de equator (dit is de cirkel die ontstaat als men de aardse equator projecteert op het hemelgewelf).
Dag en nacht zijn even lang voor heel de aarde (vandaar de naam equinox ) en vanaf nu gaan voor het noordelijk halfrond de nachten geleidelijk langer worden. Dit effect vergroot naarmate men korter bij de Noordpool komt, waar de poolnacht begint. Op het zuidelijk halfrond begint de lente.
Het zal nog tot 2092 duren alvorens de equinox op 21/9 valt, de dag die vaak beschouwd wordt als het begin van de herfst.
Enkele sterrenbeelden in de kijker
Lacerta, de hagedis
Lacerta is een klein, weinig opvallend sterrenbeeld dat rond 23h in het zenit staat. Recht boven je hoofd dus. Je moet een goed donkere plaats uitzoeken om dit diertje te bekijken omdat de sterren van deze constellatie niet erg helder zijn.
De helderste sterren vormen een kleine W, soms wordt het dan ook “Kleine Cassiopeia” genoemd. Omdat er niet veel plaats was tussen Andromeda (naar het oosten) en de Zwaan (naar het westen) heeft men voor dit klein diertje gekozen om dit plekje aan de hemel te laten bewonen.
Andromeda
Als we halverwege de maand ‘s avonds naar het oosten kijken zien we halfweg de horizon en het zenit Pegasus, het Herfstvierkant. Rond 23h00 staat dit grote vierkant op zijn kant. De ster die de linkerhoek vormt hoort bij het sterrenbeeld Andromeda.
Halfweg deze ster en het sterrenbeeld Cassiopeia (W-vorm) vinden we de Andromedanevel, een wazig vlekje (een verrekijker kan helpen), pal in het oosten. Net zoals onze eigen Melkweg is het een sterrenstelsel dat miljarden sterren bevat en eigenlijk is dit het enige object dat met het blote oog aan onze hemel te zien is dat niet tot de Melkweg behoort!
Het licht doet er meer dan 2 miljoen jaar over om tot hier te komen. De zogenaamde "Deep sky objecten" kan je beter vinden zonder storend maanlicht. Het is Nieuwe Maan op 21/9, ideaal moment dus als het weer meezit.
