Dag en nacht

Waarom overdag de zon schijnt, en het 's nachts donker wordt...

 

Schijnbare dagelijkse beweging

Ten gevolge van de rotatie van de aardbol om haar as van west naar oost, lijkt de hele hemelbol rondom ons te wentelen, van oost naar west. De periode van deze rotatie bedraagt op onze horloges gemeten ongeveer 23h56m04.09s. We noemen deze periode ook een sterrendag. Het is makkelijk in te zien dat ten gevolge van deze rotatie de posities van de hemelpolen en van de hemelevenaar niet wijzigen. Alle hemellichamen zullen in de loop van een sterrendag een cirkel beschrijven omheen de hemelpolen, of, anders uitgedrukt, evenwijdig met de hemelevenaar.

Hemellichamen die zich op minder dan de geografische breedte φ van de hemelnoordpool bevinden, beschrijven die cirkel volledig boven de horizon en zijn dus (daglicht en bewolking even vergetend) steeds zichtbaar. Dergelijke hemellichamen noemt men circumpolair. Hemellichamen die zich meer dan 90°-φ ten zuiden van de hemelevenaar bevinden, beschrijven hun schijnbare dagelijkse beweging volledig onder de horizon en zijn dus voor ons nooit zichtbaar. Alle andere hemellichamen gaan op en onder (zoals de zon dat doet).

 

De dagelijkse beweging is belangrijk voor onze tijdrekening. Ze ligt met name aan de basis van onze definitie van de dag, en de daarvan afgeleide uur, minuut en seconde.