Vakantieperiode, en misschien wat meer tijd om na een zwoele zomeravond de nachthemel te bewonderen.
Ontdek wat er allemaal te zien is aan de hemel in Augustus!
De zichtbare planeten
Mercurius en Venus zijn in de tweede helft van de maand te zien in de ochtendschemering.
Mars is deze maand niet te zien
Jupiter is zichtbaar aan de oostelijke ochtendhemel in de nabijheid van Venus.
Saturnus is vanaf middernacht te zien laag boven de zuidoostelijke horizon.
De jaarlijkse Perseïdenzwerm
Elk jaar omstreeks 12 augustus trekt de aarde doorheen een dichte zwerm van kleine meteoroïden, in grootte variërend van een tiende millimeter tot enkele decimeters. Wanneer deze de dampkring binnenvallen, worden ze door de wrijving met de lucht verhit en zien we hun doortocht als een lichtflits aan de hemel.
Al die lichtflitsen lijken uit dezelfde richting te komen: het sterrenbeeld Perseus. Vandaar dus de naam van deze "sterrenregen", vroeger werden dit ook de Sint Laurentiustranen genoemd.
Omdat het deze maand 's nachts niet echt koud is loont het zeker de moeite om enkele uurtjes onder de open lucht door te brengen. De grootste activiteit wordt verwacht op dinsdagavond.
Er is echter storend maanlicht (het was Volle Maan op 9 augustus). De meeste vallende sterren zullen we in de nanacht kunnen zien. Ook de nacht nadien is er nog gelegenheid. De zwerm is actief van 17 juli tot 24 augustus.
De meteoren zijn afkomstig van de komeet 109P/Swift-Tuttle die een omlooptijd heeft van 130 jaar. Zijn laatste periheliumdoorgang was in 1992.
De maan en planeten als wegwijzer
Zondag 3 augustus om 23h staat de maan laag in het zuidwesten op 3 graden (zesmaal de schijnbare maandiameter) ten zuidwesten (rechtsonder) van de oranje ster Antares, de helderste ster van de Schorpioen (Scorpius).
Maandag 11 augustus rond 23h zien we de maan die een uur voordien is opgekomen in het oosten en die gevolgd wordt door de planeet Saturnus op een afstand van ongeveer 8 graden. De avond nadien (12/08) vinden we de maan ten oosten (links) van de geringde planeet.
Dinsdag 12 augustus om 8h komt Jupiter in conjunctie met Venus. Deze nauwe samenstand moeten we wat vroeger bekijken rond 5h in de ochtendschemering.
Zaterdagochtend 16 augustus rond 5h zien we de maan ten westen (rechts) van de Plejaden. Meer naar het oosten staan Venus en Jupiter. Saturnus staat in het zuiden.
Woensdagochtend 20 augustus rond 5h30 staat de smalle maansikkel in de Tweelingen (Gemini) vlakbij Venus en Jupiter. Castor en Pollux zien we links van de maan.
Donderdagochtend 21 augustus rond dezelfde tijd zien we Mercurius pal onder de maan laag boven de oostelijke horizon op één lijn met Venus en Jupiter.
Zondagnacht 31 augustus is er het maximum van een kleine zwerm vallende sterren, de alfa-Aurigiden. Na 23h stoort de maan niet meer.
Grijze nachten voorbij
De periode met de grijze nachten is voorbij. Vanaf half mei ging de zon s'avonds nog wel onder in onze streken, maar ze verdween echter niet diep genoeg onder de horizon om de nachten voldoende zwart te maken.
Pas als de zon 18° onder de horizon is verdwenen zijn lichtzwakke hemelobjecten zoals nevels waarneembaar (we spreken dan over de astronomische duisternis). Op 5/8 bijvoorbeeld begint de astronomische duisternis om middernacht en duurt tot 3h30.
Enkele sterrenbeelden in de kijker
Cassiopeia
Halverwege de maand augustus rond 23u kunnen we aan de noordoostelijke hemel één van de opvallendste sterrenbeelden terugvinden: Cassiopeia. Deze constellatie wordt ook wel aangeduid als letter "W" of "M", al naargelang de stand waarin ze staat (nu dus eerder een W).
De naam verwijst naar de legendarische koningin van Ethiopië, gemalin van koning Cepheus. Volgens de overlevering moest ze haar dochter Andromeda afstaan aan een monster, omdat ze tegenover de zeenimfen te veel opgeschept had over haar schoonheid.
Als verdere vernedering plaatsten de zeenimfen haar zodanig aan de hemel dat ze nu eens rechtop zit, dan weer ondersteboven hangt.
Het gevleugelde paard
Of we het willen of niet - de sterrenhemel biedt ons reeds de voorboden van de naderende herfst. Rond middernacht vinden we in het zuidoosten, halverwege de horizon en het zenit (het punt recht boven je hoofd) een opvallende vierhoek van sterren die bekend staat als Pegasus, het vliegende paard van de goden.
Volgens de mythologie werd het dier geboren uit het bloed van Medusa, toen dit monster verslagen werd door Perseus. De helderste ster van de vierhoek wordt Markab genoemd, wat zoveel betekent als het "zadel". We vinden deze ster in de zuidwestelijke hoek van de constellatie (rechts).
