N

Na Onze Jaartelling, N.O.J. Met het begrip na onze jaartelling of de afkorting n.o.j. duiden we een jaartal aan dat plaatsvond na het begin van onze jaartelling, dus na het jaar 1 van de Gregoriaanse kalender. Voor jaren vóór het begin van onze jaartelling wordt voor onze jaartelling (v.o.j.) gebruikt.
Naakte singulariteit Hypothetische singulariteit die net als een zwart gat uit de ingestorte kern van een zware ster is ontstaan, maar daarentegen geen gebeurtenissenhorizon heeft en daarom voor een waarnemer van buitenaf gewoon zichtbaar zou moeten zijn.
Nacht Het woord nacht gebruiken we meestal voor de periode waarin er geen daglicht is, dat wil zeggen, het deel van de dag waarin de zon onder de horizon is. In de sterrenkunde is nacht het tegenovergestelde van schemering.
Nachtevening Synoniem voor equinox.
Nachthemel Synoniem voor sterrenhemel.
Nadir Het nadir is de naam voor het punt aan de hemel dat zich recht onder je voeten bevindt. Het nadir heeft dus een hoogte boven de horizon van min negentig graden (-90°). Het punt recht tegenover het nadir wordt het zenit genoemd.
Najaar Zie herfst.
Nautische nacht Met de term nautische nacht duiden we dat deel van een etmaal aan, waarin de zon meer dan 12° onder de horizon staat en het dus redelijk donker is (los van maan en kunstlicht). In de sterrenkunde is nacht het tegenovergestelde van schemering, en dus is de nautische nacht die periode waarin er geen nautische schemering plaatsvindt.
Nautische schemering Met de term nautische schemering duidt een sterrenkundige dat deel van een etmaal aan, waarin de zon minder dan 12° onder de horizon staat. Dit is dus de gehele periode van daglicht, plus (meestal) een deel van de avond en ochtend.
Neutrino Een elementair 'sluip'deeltje dat geen electrische lading heeft en waarvan men denkt dat het vrijwel geen massa heeft. Neutrinos ontstaan bij energetische botsingen tussen kerndeeltjes. Het heelal barst van de neutrinos, maar ze vliegen bijna overal dwars doorheen; door de aarde en zelfs door de zon. Slechts hoogstzelden botsen ze tegen een materiedeeltje aan.
Neutronenster De ineengestorte kern van een massieve ster die overbijft bij een supernova explosie. In een typische neutronenster is 1,4 maal de massa van de zon samengepakt in een object met een diameter van ongeveer 15 km: de dichtheid is zo groot (als van een neutron) dat normale materie van protonen en electronen niet kan bestaan. Neutronen sterren kunnen soms waargenomen worden als pulsars, kosmische vuurtorens waarvan de lichtbundel periodiek (soms wel een paar honderd keer per seconde!) over de aarde zwiept.
Nevel Zie gasnevel.
Nieuwe maan Nieuwe maan is de maanfase waarbij de maan helemaal onverlicht is. Doordat de zon slechts één helft van de maan verlicht, en de maan om de aarde draait, zien we soms alleen de donkere kant van de maan. Dit noemen we nieuwe maan. zonsverduisteringen kunnen alleen bij nieuwe maan voorkomen.
Noorderlicht Zie poollicht.
Noordpool De geografische noordpool van een planeet is het noordelijke snijpunt van de omwentelingsas met het oppervlak. Voor de aarde is dit punt gelegen in de Noordelijke IJszee. De aarde heeft een magnetisch veld en er is sprake van de geomagnetische noordpool, wat natuurkundig gezien op de aarde een magnetische zuidpool is.
Noordpoolcirkel De parallel op 66° 30′ noorderbreedte. In principe ligt boven deze cirkel het gebied waar de zon gedurende een aantal nachten rond 21 juni (de zomerzonnewende) niet meer onder gaat, de middernachtzon. In de winter komt de zon ten noorden van de noordpoolcirkel in een aantal nachten rond 21 december (de winterzonnewende) niet meer boven de horizon.
Nova Een nova is een ster die plots veel helderder wordt om daarna langzaam, gedurende enkele maanden tijd weer af te zwakken tot zijn oorspronkelijke helderheid. Het betreft doorgaans nauwe dubbelsterren waarvan één lid een witte dwerg is en de ander een rode reus of hoofdreeksster. Er stroomt materie van die begeleider naar de witte dwerg. Als zich daarvan genoeg ophoopt en de druk en temperatuur voldoende oplopen, kan waterstof net als in een waterstofbom in een thermonucleaire kettingreactie tot helium fuseren. De enorme hoeveelheid energie die daarbij vrijkomt slingert het aanwezige overgebleven gas van het oppervlak van de witte dwerg de ruimte in en maakt dat de ster vele malen helderder wordt.
Nutatie De nutatie is een (kleine) schommeling van de aardas rond zijn 'gemiddelde' positie (gemiddelde positie die langzaam door de precessie verandert). De nutatie wordt berekend als de som van een aantal periodieke termen, waarvan verreweg de grootste een periode heeft van 18,6 jaar. Deze cyclische variatie komt hoofdzakelijke voort uit het gravitationele effect van de maan.